Igurumen-leheneratzea Claror ibaiaren arroan
Aztertutako kasuaren deskribapena
2015eko uztailaren 21ean, eta Claror ibaiaren arroaren inguruan izandako euri-jasa baten ondorioz –zehazki aldapa handiko eta landaretza gutxiko mendi-hegal batzuetan– higadura handia gertatu zen zonako haitzarteetan (harri xehe eta lurrezko harkaiztegiak), eta, ondorioz, Claror ibaian (Madriu ibaiaren adarra) uherdura handi bat gertatu zen, eta, hori dela eta, Escaldes-Engordany parrokiako urak edangarria izateari utzi zion zenbait egunez. Eremua hauskortu ondoren, egiaztatu da ondorengo prezipitazioek, intentsitate txikiagokoek, ohiz kanpoko uhertasun-gertakariak eragiten dituztela, eta horrek mozketa gehiago eragiten dituela edateko uraren horniduran.
Madriu-Perafita-Claror ibarrean –Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundearen (UNESCO) arabera, paisaia kulturala eta Gizateriaren Ondarea– oso gutxi esku hartu da, eta esku hartu denean, beti ingurune naturala eta paisaia errespetatu dira eta ez zaie kalte egin ibarreko baliabide naturalei. Horregatik, ekintza honen erronkarik handiena arazoa konpontzea da, ahalik eta gutxien esku hartuz, ingurune naturalean edozein aldaketa egitea saihesteko.
Arazoaren jatorria identifikatu ondoren, jalkinak sendotzeko eta higadura-prozesua geldiarazteko beharra agertu da, edateko uraren hornidura-mozketak gutxitzeko.
Sedimentuak egonkortzeko eta higadura-gertakariak ahalik eta modu jasangarrienean murrizteko helburua lortzeko, ingurumena leheneratzeko lan hauek egin ziren:
» Material finak atxikitzeko presa
» Harri solteak konpaktatzea eta erregularizatzea
» Adar-mikrodikeak eraikitzea
» Claror ibaiaren ertzak lehengoratzea
» Zapalketa artaldeekin
» Higadura kontrolatzeko ubideak sortzea
» Birlandatzea
» Proba zuria
Oraindik goiz da lortutako emaitzak ebaluatzeko, batez ere 2016ko udazkenean ereindako landaredia egonkortzeari dagokionez. Hala ere, baiezta daiteke Claror ibaiaren arroan neurri zuzentzaile gisa aplikatu diren artaldeen bidezko leheneratze-lanek emaitza oso onak eman dituztela, ingurumenarekin bat etorriz, eta horrek erakusten du artzaintzak emaitzak lortzeko duen potentzialtasuna. Horren adibide garbia da karkabak trinkotzea eta leuntzea; izan ere, ezinezkoa izanen zen lan hori eskuz eta kondizio seguruetan egitea langileekin.
Karkaben barruan jarritako adar-mikrodikeei dagokienez, egiaztatu da uhar nahiko handiko egoeratan uharrak garraiatutako elementuak atxiki direla, ganaduarekin interferentziarik sortu gabe.
Kasua, batez ere, egokitzapenarekin zerikusirik ez duten beste politika batzuen helburuen bidez garatu eta aplikatu da, baina klima-aldaketara egokitzeko alderdiak kontuan hartuta.
Govern d'Andorra / Comú d'Esclades-Engordany / Institut d'Estudis Andorrans / Silvagrina
Additional Information
» Silvagrina Enginyers Consultors: koordinazioa, diseinua, proiektuaren kudeaketa, neurrien exekuzioa eta ebaluazioa.
» Andorrako Gobernua: neurrien diseinua, inplementazioa eta ebaluazioa.
» Comú d 'Esclades-Engordany: neurrien aplikazioa.
» Institut d'Estudis Andorrans: neurrien diseinua, inplementazioa eta ebaluazioa.
Higadura-prozesuak murrizteko egindako birlandareztatzeari dagokionez, arrakastatsutzat jo daitezke 2016ko udazkeneko ereintzaren ernetzea eta garapena. Hala eta guztiz ere, eta aldi begetatibo horretan lehorte handia egon arren, sustraiak hausteko arrisku handia dago, izotz-orratzak sortzearen ondorioz; izan ere, ernaberritzea eta epe luzera ezartzea arriskuan jar dezakete.
Beste alde batetik, arestian aipatu bezala, badenen barruan kokatutako adar-mikrodikeek uhar nahiko handiko egoeratan garbiketa egonkortu eta garraiatutako elementuak atxiki dituzte, ganaduarekin interferentziarik sortu gabe. Baina horien jarraipena egitea eta neurri zuzentzaileak etengabe aplikatzea beharrezkoa da mikrodikeak osatu eta mantentzeko.
Orain arte ez da guztizko kostuen ebaluaziorik egin. Nolanahi ere, eta ikuspegi kualitatibo batetik, leheneratzearen emaitzak oso onak dira, eta oso baliagarriak izanen dira etorkizuneko protokoloak edo estrategiak egiteko higadura-fenomeno biziek kaltetutako lurzoruen aurrean, zalantzarik gabe; izan ere, lehenago edo geroago berriro gertatuko dira.
Leheneratzea nahiko premiaz gauzatu zen, eta ez zen ezein ekintza-plan nazionalen parte eta, halaber, ez zegoen hasiera batean Europako ezein proiekturi lotuta. Hala ere, baliteke 2021ean eta 2022an jarraipen- eta indartze-ekintza batzuk Europako SUDOE proiekturen bati lotzea.
08/01/2015 - 31/12/2022 (7 urte - gauzatze-fasean)
Reference information
KLIMAREN ALDAKETAREN PIRINIOETAKO BEHATOKIA
Avenida Nuestra Señora de la Victoria, 8
22.700 - Jaca
Huesca - Espainia
+34 974 36 31 00
info_opcc@ctp.org