Lila Innova. Berrikuntza Huescako fruta gorrien eraldaketan

Gaikako sektoreak:

Nekazaritza-artzaintza

EBko politika sektoreak:

Nekazaritza eta basogintza

Ezaugarritze geografikoa - Eskualde biogeografikoa:

Alpinoa

Mediterraneoa

Proiektuaren iraupena:

2016-2018

Egokitzeko ekimenaren tipologia:

Green edo ekosistema-zerbitzuetan oinarritutakoak

Klimaren eragin mota:

Urritasun hidrikoa

Muturreko tenperaturak

Aztertutako kasuaren deskribapena

Proiektua, Pirinioetako eta Pirinio aurreko fruitu gorriak klimaren aldaketara modu ez hain oldarkorrean eta jasangarriagoan egokitzeko modu gisa eraldatzea posible dela modu esperimentalean erakusteko sortu zen. Horrela, mendiko nekazaritzan berrikuntzaren erreferente bihurtu da, sektorearen dibertsifikazio ekonomikorako tresna indartsua izateaz gain.

Erronkak:

Fruta gorrien laboreak altuera handiagoan planteatzea. Horrek aukera emango luke espezie horiek eta beste batzuk landatzeko hektareak Huescako nekazaritza sektorearen klimaren aldaketara egokitzeko, estrategia gisa. Hori guztia Aragoiko lehen sektoreko eta nekazaritzaren eraldaketako enpresa ekintzaile batzuen arteko elkartze formula baten bidez, Zaragozako Unibertsitatearekin aliantzan.

Helburuak:

Altueran fruta gorrien labore esperimentalak ezartzea, horiek ez baitira bideragarriak geografiaren ikuspegitik hegoalderago dauden eremuetan, berotze globalaren ondorioak direla eta: tenperatura altuak, euririk eza eta izurriteen presio handiagoa.

Altuerako ustiategiak (Benasqueko harana) eta erdialdeko Cinca lautadako ustiategiak (Albalate de Cinca) konbinatzen dira urtaroen eta laboreen eskaintza dibertsifikatzeko eta produktuaren balio erantsia handitzeko.

Soluzioak:

Hauek dira proiektu honetan aurrera eramandako ekintzak:
- 1.800 m2 esperimental landatzea, 2.500 landarerekin, espezie autoktonoak (mugurdia, mairua, ahabia eta gillomoa) eta autoktonoak ez diren espezieak (haskap eta aronia).
- Altueran landatzea 800 m2-tan, bertan behera uzteko arriskuan dauden ibar barreneko baratzeetako lurretara hobeto egokitutako espezieak landatuz.
- Hainbat hilabetetan mailakatutako bilketa-sistema bat planifikatzea (biltzeko egutegi osagarriarekin landatutako espezieak), lana desestazionalizatzeko.
- Lurzoruak kontserbatzea, ez baita beharrezkoa tratamendu fitosanitariorik egitea.

Egokitzapenaren garrantzia:

Kasu hori batez ere beste politika batzuen helburuen bidez garatu eta inplementatu da, egokitzapenekoak ez diren arren klimaren aldaketara egokitzearekin erlazionaturik dauden alderdi esanguratsuekin.

Hitz-gakoak:

Fruitu gorriak

goi-mendiko nekazaritza

landa-ekintzailetza

dibertsifikazio ekonomikoa

Benasque

Esku hartzen duten eskualdeak edo/eta hiriak:

Aragoi

Esku hartzen duten herrialdeak:

Espainia

Gobernantzaren maila-geografikoa:

Local

Lurraldekoa

Parte hartzen duten erakundeak:

Fruit Luxury, El Remós lorezaintza zentroa, ZUFRISA, ECODES Fundazioa, Zaragozako Unibertsitatea.

Additional Information

Interesa duten eragileen parte-hartzea:

Proiektua enpresa hauek sustatu dute: Fruit Luxury (gerezien baratze-fruta produkzioa), El Remós Lorezaintza Zentroa (Ahabiak eta bestelako fruitu gorrien ekoizlea Benasquen), ZUFRISA (frutaren transformazioa), ECODES Fundazioa eta Zaragozako Unibertsitatea (uzta osteko teknologiako ikerketa-taldea).

Arrakasta-faktoreak eta faktore mugatzaileak:

Arrakasta: egokitutako espezie autoktonoak erabiltzea; nekazaritzako urtaroak dibertsifikatzea; goi-mendiko ustiapena Lleidako lautadan dagoen beste batekin osatzea; eraldaketa-azpiegiturak sortzea (liofilizatzailea eta deshidratatzailea), lurraldean enbalatzeko eta merkaturatzeko, eta merkaturatze-sistema bateratua; izurriterik eta gaixotasunik ez izatea lehenengo kanpainetan; erabilitako espezieek izotzei aurre egitea.

Mugatzaileak: berritasuna labore mota horien ezarpen industrialean, fruitu gorrien erabilera komertzialerako logistika.

Kostuen eta mozkinen balorazioa:

Proiektua hasieran (2016-2017) 45.203 euroko aurrekontuarekin finantzatu da, eta horietatik %20 bazkideek (ESNEPI, Zufrisa, Jardinería Valle de Benasque S.L., Fruit Luxury Company S.L. eta ECODES) jarri zuten, eta %80 Aragoiko Gobernuko Ingurumen Sailak, Nekazaritza Sektoreko Eragileen Lankidetza Ekintzen deialdiaren bitartez. Ordutik (2017-2018), Jardinería Valle de Benasque enpresak bere burua finantzatzen du, fruta gorriak ekoitziz eta zukuak eta marmeladak eginez.

Alderdi legalak:

Aragoiko Gobernuak eta EBko FEADER funtsek finantzatu dute proiektua, Aragoiko Landa Garapenerako Programaren esparruan (2014-2020).

Erreferentziazko informazioa:

2016-2018 (2 urte - gauzatzen)