Munduari batuz, klima-aldaketari aurre egiteko lelopean, Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Konferentziak (COP26) –Glasgown (Erresuma Batuan) egin zen, urriaren 31tik azaroaren 12ra– 200 bat estatutako ordezkariak bildu zituen. Aipatu behar da AEBk bat egin zuela berriro, Parisko Akordioa betetzeko ekintza klimatikoa bizkortzeko helburuarekin.

COP26n karbonoan neutroa den ekonomia baterantz aurrera egiteko premia eta aukerak jorratu ziren nagusiki, eta deia egin zen bai gobernuen aldetik, bai enpresen aldetik klima-ekintzarako planen gardentasuna eta zorroztasuna lortzeko.

Konferentziaren ondorioz, Glasgowko Klima Ituna (Glasgow Climate Pact) sortu zuen, herrialde guztien artean adostutako ekintza politikorako gidak biltzen dituena. Aurrerapen batzuk egon diren arren, espektatibak handiagoak ziren, ekintzaren premia zela eta. António Guterres NBEko idazkari nagusiak honako hau adierazi zuen mundu mailako konferentziaren amaieran: «Mundua “hondamendi klimatiko” baten atarian dago oraindik».

Itunak nabarmentzen du ikatza dela berotze globalaren iturri nagusia, eta haren erabilera murrizteko konpromisoa dagoela. Hala ere, Indiak eta Txinak zaildu egin zituzten aurrerapenak, energia-iturri gisa duen erabilera «pixkanaka ezabatzeko» baldintzak sinatzea eragotzi baitzuten.

Gainera, datorren urtean ikatza erretzearen aurkako helburu zorrotzagoak ezartzeko konpromisoa dago.

Hona hemen nabarmendu beharreko alderdi batzuk:

• Herrialde garatuei eskatzen zaie gutxienez bikoiztu ditzatela garapen-bidean dauden herrialdeentzako baterako finantzaketa-hornidurak, 2025erako klima-aldaketara egokitzen laguntzeko.
• Bereziki azpimarratzen da garapen bidean dauden herrialdeei ematen zaien «laguntza nabarmen handitu» beharra dagoela; hau da, 100.000 milioi dolar baino gehiago eman behar zaiela urtean.
• Herrialdeei eskatzen zaie 2030erako karbono-murrizketaren helburuak eguneratu ditzatela, beranduenez, datorren urtean.
• «Ikatzak energia-iturri gisa duen erabilera eta erregai fosil ez-efizienteei ematen zaizkien laguntzak» pixkanaka murrizteko deia egiten da.

Bestalde, nabarmendu behar da, AEBen eta Europar Batasunaren ekimenez, 103 herrialdek (hau da, munduko ekonomiaren % 70ek) konpromisoa hartu dutela hamarkada honetan metano-emisioak % 30 murrizteko, berotze globalaren % 25 eragiten duen gasa baita. Horrela, mundu mailako plan bat onartuta, lehen aldiz sartzen da gas hori munduko akordioetan.

Baina, ahal bezain urrun doaz?

Ikatzaren erabilerari buruzko testua ahula eta eskasa da; izan ere, pixkanaka ezabatzeko klausula bat sartzea espero zen, baina erabilera gutxitzeko konpromisoa hartzera besterik ez ditu behartzen herrialdeak.

Era berean, ez da zehazten garapen bidean dauden herrialdeei klima-aldaketari aurre egiten laguntzeko beste finantzaketa bati buruzko helburu espezifikorik; izan ere, oro har, handitu egin dela aipatzen da bakarrik.

Hala eta guztiz ere, Greenpeace International GKEak «ahula» dela esan zuen arren, onartu zuen halako testu bat egotea dagoeneko lorpena dela.

«Ikatzari eta laguntzei buruzko hizkerak bidezko trantsizioa barne hartzen du orain, eta hori ongi etorria da», adierazi zuen Jennifer Morgan taldeko zuzendari nagusiak.

«Erregai fosilen interesen arreta-dei bat da; akordioa ahula da, baina baztertzen badute, erantzun egin beharko diete bai gazteei, bai klimaren eraginaren lehen lerroan daudenei, bai eta historiari ere».

Dokumentua legez loteslea ez bada ere, datorren hamarkadarako, klima-aldaketaren aurkako agenda globala ezartzea espero da. Helburua da emisioak murrizten jarraitzea, 2050ean zero garbia lortu arte.